Springe direkt zu Inhalt

Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα

Πώς προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία ενός αρχείου προφορικών μαρτυριών για την περίοδο της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα;

Το εναρκτήριο λάκτισμα για τη δημιουργία ενός νέου αρχείου προφορικών μαρτυριών για την εποχή της εθνικοσοσιαλιστικής βαρβαρότητας στην Ελλάδα δόθηκε από τη συνάντηση του κυρίου Νίκου Αποστολόπουλου, Έλληνα καθηγητή στη Γερμανία, με τον κύριο Hagen Fleischer, Γερμανό ομότιμο καθηγητή στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους ειδήμονες στην έρευνα σχετικά με τη γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα. Ο Hagen Fleischer επισκέφτηκε με ομάδα φοιτητών του (2010) το Κέντρο Ψηφιακών Συστημάτων προκειμένου να γνωρίσει και να μελετήσει το αρχείο του Ολοκαυτώματος. Οι δύο συνάδελφοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια παρόμοια πρωτοβουλία, η δημιουργία ενός αρχείου με συνεντεύξεις Ελλήνων μαρτύρων της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου έχει γόνιμο επιστημονικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Στη μνημονική κουλτούρα της Ελλάδας η γερμανική Κατοχή είναι πάντοτε παρούσα, ωστόσο παραμένει άγνωστη ως προς τις λεπτομέρειές της. Το ερευνητικό ενδιαφέρον για αυτή την ιστορική περίοδο ήταν και είναι μεγάλο. Αντίστοιχα στη Γερμανία η γνώση για τα εγκλήματα της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα είναι από ελλιπής έως ανύπαρκτη. Την ίδια στιγμή, οι δυνατότητες μιας προφορικής αποτύπωσης της μνήμης ζώντων μαρτύρων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου λιγοστεύουν από μέρα σε μέρα. Αυτό το γεγονός επέτεινε τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία της άμεσης εκκίνησης του Προγράμματος.

Αποφασιστικής σημασίας για την υλοποίηση ωστόσο του Προγράμματος ήταν και η αντίστοιχη χρηματοδότηση. Χάρη στη συμβολή σημαντικών πολιτικών, όπως του πρώην Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Joachim Gauck και του πρώην υπουργού Εξωτερικών Frank-Walter Steinmeier, εξασφαλίστηκε εν μέρει η χρηματοδότηση του Προγράμματος από το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον. Το εγχείρημα χρηματοδοτήθηκε επίσης από το ελληνικό Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το γερμανικό Ίδρυμα Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον καθώς και από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Εταίρος σε αυτό σχήμα είναι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.