Springe direkt zu Inhalt

Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα

Μαρτυρικές Πόλεις

Το μνημείο για την εκτέλεση στο λόφο του Καπή, Καλάβρυτα. Φωτογραφία: Άννα Μαρία Δρουμπούκη

Το μνημείο για την εκτέλεση στο λόφο του Καπή, Καλάβρυτα. Φωτογραφία: Άννα Μαρία Δρουμπούκη

Το μαυσωλείο- μνημείο στο Δίστομο. Φωτογραφία: Άννα Μαρία Δρουμπούκη

Το μαυσωλείο- μνημείο στο Δίστομο. Φωτογραφία: Άννα Μαρία Δρουμπούκη

«Επιθυμώ να αρθρώσω, αυτό που δράστες, αλλά και πολιτικά υπεύθυνοι τόσων πολλών χρόνων στη μεταπολεμική περίοδο δεν ήθελαν, ή δεν μπόρεσαν να προφέρουν, ότι δηλαδή τα όσα συνέβησαν εδώ ήταν κτηνώδης αδικία και με αίσθημα ντροπής και πόνου, ζητώ από τις οικογένειες των δολοφονηθέντων "συγγνώμη"».

Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Γιοακίμ Γκάουκ, Λιγκιάδες Ηπείρου, Μάρτιος 2014

Τα λεγόμενα «μαρτυρικά χωριά» ή «μαρτυρικές πόλεις» είναι κομμάτι της γερμανοελληνικής κουλτούρας μνήμης. Εκτός από το εμβληματικό Δίστομο, υπάρχουν στην Ελλάδα εκατοντάδες άλλα μέρη, τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς και στα οποία πραγματοποιήθηκαν εγκλήματα πολέμου, όπως για παράδειγμα τα Καλάβρυτα. Σχετικά άγνωστα στη διεθνή ιστοριογραφία και δημόσια μνήμη είναι τα ονόματα περιοχών όπως το Κομμένο, η Κλεισούρα ή οι Λιγκιάδες, στα οποία εκτελέστηκαν ακόμα και γυναίκες και παιδιά. Η κατοχική τρομοκρατία του κατακτητή θεωρούσε ως ύποπτους ακόμα και άντρες με «τυπική κομμουνιστική φυσιογνωμία».

Στην εφαρμογή των αντιποίνων δεν υπήρχε καμία διαφορά ανάμεσα στις μεθόδους της Βέρμαχτ και των Ες Ες. Η Βέρμαχτ διέπραξε το ίδιο σοβαρά εγκλήματα πολέμου, όπως για παράδειγμα η Πρώτη Ορεινή Μαραρχία που κατέστρεψε το Κομμένο και κατέσφαξε τους κατοίκους του χωριού. Περίπου εκατό «μαρτυρικά χωριά και πόλεις» είναι αναγνωρισμένα σήμερα και αντιπροσωπεύουν στη συλλογική μνήμη τους τόπους εκείνους στους οποίους εκδηλώθηκε η γερμανική κατοχική τρομοκρατία στην πιο σκληρή της μορφή.