Η ταινία "Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα"
© 2021 FREIE UNIVERSITÄT BERLIN, PROJECT MOG - ALL RIGHTS RESERVED - To Eλεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου παρέχει την άδειας χρήσης της ταινίας για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, καθώς και για ιδιωτική προβολή. Η πρόσβαση στην ταινία είναι εφικτή μόνο μέσω της ιστοσελίδας του Προγράμματος «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» (https://www.occupation-memories.org). Απαγορεύεται αυστηρά η εμπορική χρήση της ταινίας, καθώς και κάθε είδους άντληση οικονομικής ωφέλειας ή κέρδους από αυτήν. Οποιαδήποτε άλλη χρήση της ταινίας θα πρέπει να πιστοποιείται από έγγραφη έγκριση. Απαγορεύεται αυστηρά η εν όλω ή εν μέρει αντιγραφή, εξαγωγή, τροποποίηση, έκθεση, δημόσια προβολή, διανομή σε ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές ή στο διαδίκτυο, εκμίσθωση ή ανταλλαγή της ταινίας. Σε περίπτωση παράνομης χρήσης θα εφαρμόζονται τα νόμιμα μέσα, που προβλέπονται εκ του νόμου.
Η ταινία «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα», σε σκηνοθεσία Χρύσανθου Κωνσταντινίδη και ιστορική επιμέλεια Χάρη Αθανασιάδη, αποτελεί ταυτόχρονα αυτόνομη δημιουργία και μέρος του διδακτικού υλικού της ομώνυμης εκπαιδευτικής πλατφόρμας.
Οι μνήμες, αντλημένες από προφορικές μαρτυρίες ανδρών και γυναικών που βίωσαν την Κατοχή ως παιδιά ή έφηβοι, αρθρώνονται γύρω από έξι άξονες, οι οποίοι αναδεικνύουν ισάριθμες πτυχές της ταραγμένης εκείνης εποχής: Τη δύσκολη καθημερινότητα των πολλών, από την έγνοια για επιβίωση ώς τη διαφυγή στα νυχτέρια· τις πιέσεις και τις προκλήσεις που ωθούσαν παιδιά και εφήβους να επωμίζονται ρόλους και ευθύνες ενηλίκων· τη μεγαλειώδη, απρόσμενη Αντίσταση που αναπτύχθηκε ενάντια στις δυνάμεις της τριπλής Κατοχής· τις συλλήψεις και τη σκληρή διαβίωση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης· τα «αντίποινα», τις σφαγές του άμαχου πληθυσμού που άφησαν βαθύ το αποτύπωμά τους στη συλλογική μνήμη· το Ολοκαύτωμα, τέλος, τον οργανωμένο εκτοπισμό και την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων.
Τα σπαράγματα της μνήμης για τις έξι αυτές διαστάσεις, πλαισιώνονται με αρχειακό υλικό και με ιστορικές πληροφορίες, όσο και όσες η οικονομία της κινηματογραφικής αφήγησης επιτάσσει, έτσι που τελικά όλα να δεθούν σε μια συνοπτική, συνεκτική αναπαράσταση του κόσμου της Κατοχής και της Αντίστασης. Ακριβώς γι’ αυτό, παρότι η ταινία στόχευε καταρχήν να παρακινήσει τον θεατή-μαθητή σε μια στοχαστική αναμέτρηση με τα έξι «εκπαιδευτικά σενάρια» που επίσης περιλαμβάνονται στην ψηφιακή πλατφόρμα, μπορεί κάλλιστα να σταθεί και ως αυτόνομη δημιουργία, να προβληθεί συνεπώς ανεξάρτητα σε εκδηλώσεις μνήμης για την Κατοχή, την Αντίσταση και το Ολοκαύτωμα που οργανώνονται από δήμους, συλλόγους, μουσεία, ιδρύματα ή πανεπιστήμια.
Στην ταινία εμφανίζονται με αλφαβητική σειρά οι ακόλουθοι μάρτυρες:
Μοσέ Αελιών, Ροζίνα Ασσέρ-Πάρδο, Κώστας Βουράκης, Μανώλης Γλέζος, Άλκη Ζέη, Σταύρος Ζερμπίνος, Ζοζέφ Κοέν, Λουκάς Κόκκινος, Γιώτα Κολιοπούλου-Κωνσταντοπούλου, Ζαφειρία Κονέ, Χάιντς Κούνιο, Πλουσία Λιακατά, Δημήτρης Λιβιεράτος, Ισαάκ Μιζάν, Ειρήνη Μοδινού, Αναστάσιος Μουκάκης, Έστερ (Νάκη) Μπέγα, Ντόρα Μπουρλά-Χανταλί, Σπύρος Μπούτσιας, Ναταλία Νταμπίζα, Κάρολος Παπούλιας, Σταύρος Παπουτσάκης, Κώστας Πασχαλούδης, Τίτος Πατρίκιος, Δήμητρα Παυλίδου, Δήμητρα Ρουμπέση, Ελένη Σαββατιανού-Γεωργαντά, Δημήτριος Σαμαράς, Μηνάς Σαμπετάι, Κωνσταντίνα Σαπρίκη, Αργύρης Σφουντούρης και Ραφαήλ Φρεζής.
Τις μαρτυρίες πλαισιώνουν με ιστορικές αφηγήσεις οι εξής ιστορικοί και εκπαιδευτικοί:
Χάρης Αθανασιάδης, Μαρία Βασιλικού, Ιωάννα Δεκατρή, Αρχοντία Μαντζαρίδου και Ζέτα Παπανδρέου καθώς και ο διευθυντής του προγράμματος «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» Νίκος Αποστολόπουλος.