Springe direkt zu Inhalt

Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα

Μέθοδος

Οι αδελφές Χρυσούλα Ελιασάφ και Φορτυνέ Γκανή από τα Ιωάννινα. Εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς. Φωτογραφικό πρότζεκτ: Άρτεμις Αλκαλάη.

Οι αδελφές Χρυσούλα Ελιασάφ και Φορτυνέ Γκανή από τα Ιωάννινα. Εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς. Φωτογραφικό πρότζεκτ: Άρτεμις Αλκαλάη.

Στο πρόγραμμα θέσαμε –εν είδει επιστημονικής ταυτότητας–, κάποιες σταθερές που αποτελούν προϋποθέσεις και ταυτόχρονα μεθοδολογικούς προσανατολισμούς: Πρώτον, η εισαγωγή της βιωματικής αφήγησης και η μετατόπιση του κέντρου βάρους των ερωτημάτων στις εμπειρίες της κατοχικής ζωής. Δεύτερον, η προσέγγιση της κατοχικής εμπειρίας με τρόπο διεισδυτικό, όχι ως περίκλειστο σχήμα αλλά ως μια σύνθετη εμπειρία που συμπλέχθηκε πολλαπλώς με τις κοινωνικές, ιδεολογικές και πολιτικές πραγματικότητες μιας ταραγμένης εποχής. Τρίτον, η υποστήριξη των προφορικών αφηγήσεων με πηγές και επιπρόσθετες πληροφορίες (λέξεις- κλειδιά, υποστηρικτικό υλικό, διασαφηνίσεις, περιλήψεις, ιστορικό πλαίσιο). Τέταρτον, η διεπιστημονικότητα του προγράμματος μέσα από τη συνεργασία Ελλήνων και Γερμανών επιστημόνων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά πραγματοποιείται ένα παρόμοιο εγχείρημα, και η αξία του έγκειται κυρίως στο ότι καταγράφονται και διαφυλλάσσονται οι μαρτυρίες ανθρώπων για μια περίοδο που στιγμάτισε όσο καμία άλλη την ιστορία του εικοστού αιώνα και τη συλλογική μνήμη στην Ελλάδα.

Στη διεξαγωγή των συνεντεύξεων, ακολουθούμε την αφηγηματική βιογραφική συνέντευξη, η οποία περιλαμβάνει τις ακόλουθες φάσεις: 

  • Πρώτη φάση: η αφήγηση είναι καταρχήν ανοιχτή, χωρίς διακοπές και χωρίς περιορισμούς ως προς το χρόνο ή το περιεχόμενο («θέλετε να μας διηγηθείτε την ιστορία σας;»). Ο αφηγητής θέτει το επίκεντρο της συνέντευξης.
  • Δεύτερη φάση: διευκρινιστικές ερωτήσεις.
  • Τρίτη φάση: ερωτήσεις με βάση ένα ερωτηματολόγιο. Το ερωτηματολόγιο δεν είναι δεσμευτικό, οι ερωτήσεις είναι προσαρμοσμένες στην κάθε περίπτωση και είναι ανοιχτά διατυπωμένες.
  • Τέταρτη φάση: μόνο σε αυτή την τέταρτη φάση εκφράζονται από τον διενεργούντα τη συνέντευξη αμφιβολίες ή κριτική.